Jeśli to jedno z pierwszych Twoich spotkań z zagadnieniami budowy sieci w sąsiedztwie linii kolejowych, to zajrzyj koniecznie tutaj.

Konieczność przekroczenia linii kolejowej, przy planowaniu inwestycji telekomunikacyjnej budzi sporo obaw. Niestandardowe przepisy, wysokie koszty i trudny do oszacowania czas trwania procedur… to nie jest środowisko, w które inwestorzy wchodzą z odwagą.

Powiedziałabym wręcz, że tylko wielokrotne przejście przez całość inwestycji, przez różne przypadki związane z przekraczaniem i zbliżaniem się do torów, dają efekt integracji wiedzy i pewnego poruszania się w zagadnieniach związanych z koleją.

Zobaczmy więc pokrótce, z czym można mieć do czynienia, kiedy na budowlanym horyzoncie pojawiają się tory.

Przekroczenie linii kolejowej (teren zamknięty)

To najczęstszy i zarazem najbardziej pracochłonny przypadek budowlanych spotkań z koleją. Jeśli wykonanie inwestycji wymaga przejścia przez (mniej lub bardziej czynną) linię kolejową, czeka nas w zasadzie zupełnie standardowy zestaw procedur, jednak wykonywanych nie na mocy ogólnych procedur budowlanych, ale na mocy przepisów związanych z transportem kolejowym oraz funkcjonowaniem terenów zamkniętych.

Przed wykonaniem zgłoszenia budowy, w odpowiednim wydziale architektury i budownictwa w urzędzie wojewódzkim (bo to wojewoda jest pierwszą instancją w przypadku terenów zamkniętych), konieczne będzie przeprowadzenie narady koordynacyjnej oraz pozyskanie prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowalne w odpowiednim oddziale PKP.

Przygodę zaczynamy od geodezji, aby ustalić czy działka faktycznie jest zaliczana do terenów zamkniętych. Spis tych działek znajdziemy w Decyzji Ministra Infrastruktury z dnia 18 września 2020 w sprawie ustalenia terenów zamkniętych, przez które przebiegają linie kolejowe. Niezbędne będzie też znalezienie geodety, który opracuje mapę do celów projektowych i zarejestruje ją w Kolejowym Ośrodku Geodezji i Kartografii (KODGiK).  Mapa projektowa dla terenu zamkniętego wymaga dużo szerszego pasa aktualizacji wokół planowanej infrastruktury telekomunikacyjnej. Warto więc zakres określić z odpowiednim zapasem lub bardzo precyzyjnie planować przebieg, przed rejestracją mapy.

Po otrzymaniu MDCP można wystąpić o uzgodnienie lokalizacji na naradzie koordynacyjnej (zespół uzgadniania dokumentacji projektowej) w tym samym KODGiK. Uzgodnienie to jest odpłatne. Najczęściej trzeba się liczyć z wielotygodniowym oczekiwaniem na uzgodnienie po stronie branżystów pozostałych spółek PKP.

Uzyskanie pozytywnej opinii KZUDP otwiera drogę do zawarcia umów – najczęściej dwóch. Jedną zawiera się z PKP S.A. z Oddziałem Gospodarowania Nieruchomościami – jest to umowa dająca prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane i określająca stawki oraz warunki korzystania z nieruchomości. Druga, z PKP Polskie Linie Kolejowe zawierana jest przed przystąpieniem do wykonania prac i określa opłaty oraz warunki ich wykonania, w tym warunki sprawowania nadzoru i wejścia ekipy budowlanej na teren czynnej linii kolejowej.

Warto pamiętać, że tereny kolejowe zamknięte, mogą podlegać również innym spółkom państwowym, zwłaszcza w okolicy portów, kopalni czy rafinerii. Poza tym, tereny zamknięte mogą być otoczone działkami z użytkiem “Tk”, które są działkami na terenach otwartych.

Tereny kolejowe otwarte

Jeśli teren kolejowy, przez których zamierzamy przejść, nie znajduje się w wyżej przywołanej decyzji w sprawie terenów kolejowych zamkniętych, można odetchnąć z ulgą.

Tereny kolejowe otwarte będą stanowiły wszystkie pozostałe działki gruntu, na których zlokalizowane są tory kolejowe, budowle i urządzenia, bądź też działki towarzyszące tej infrastrukturze. Zazwyczaj oznaczone są na mapie zasadniczej jako użytek Tk lub T. Dla tych terenów większość procesów budowlanych przebiega identycznie jak dla zwykłych działek, z tym jednym zastrzeżeniem, że na ich terenie szczególnie ważne jest zwracanie uwagi na przepisy zakazujące pewnych czynności w zbliżeniu toru kolejowego.

Waszym celem będzie zawarcie umowy udzielającej prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane z PKP Oddział Gospodarowania Nieruchomościami. Zgłoszenia robót dokonujemy w starostwie, chyba że przekraczamy tory kolejowe w drodze publicznej – wtedy pierwszą instancją jest wojewoda.

Zbliżenie do terenów zamkniętych i torów kolejowych

To jeden z najmniej oczywistych przypadków. Dla początkującego inwestora najbardziej zaskakujące bywają sytuacje, kiedy w związku z budową infrastruktury, naruszamy zakazy dotyczące odległości od granicy terenu zamkniętego oraz od toru kolejowego.

Zgodnie z zapisami ustawy o transporcie kolejowym, dla lokalizacji takiej infrastruktury konieczne jest uzyskanie odstępstwa. Odstępstwo uzyskujemy po wcześniejszym uzgodnieniu lokalizacji z zarządcą linii kolejowej oraz właścicielem terenu kolejowego. Z wnioskiem o udzielenie odstępstwa występujemy do właściwego wojewódzkiego wydziału administracji budowlanej, załączając projekt z zaznaczonymi pomiarami.

Odstępstwa od zakazów z pewnością nie uzyskamy na żadne elementy nadziemne oraz na pracę w nienormatywnym zbliżeniu do toru. Trzeba się więc liczyć z koniecznością wykonania przewiertu sterowanego na znacznej głębokości i najlepiej z komorami poza terenem czynnej linii kolejowej.

Odstępstwo od zakazów będziemy musieli uzyskać na przykład przy lokalizacji kanalizacji wzdłuż drogi publicznej, która ciągnie się wzdłuż linii kolejowej, bądź w przypadku wykonywania przyłącza telekomunikacyjnego do budynków kolejowych. Odstępstwa nie wymaga natomiast sytuacja, kiedy wyłącznie przekraczamy tor kolejowy w poprzek, bez odcinków współbieżnych do torów.

Jeśli planujemy przeprowadzenie kabli w istniejącej infrastrukturze telekomunikacyjnej własnej lub innego operatora co do zasady nie musimy podejmować żadnych dodatkowych działań. Wyjątkiem będą przypadki, kiedy wejście w przepust pod torami będzie wymagało dodatkowych robót ziemnych.

Brak uzyskania odstępstwa może nas cofnąć o dobre 3 miesiące z możliwością rozpoczęcia budowy, jeśli konieczność jego uzyskania stwierdzi urzędnik w trakcie kontroli dokumentacji na etapie zgłoszenia robót. Warto więc dokładnie zbadać wszelkie okoliczności planowanego sąsiedztwa infrastruktury telekomunikacyjnej z torami.

Roboty budowlane

Po wielomiesięcznej przeprawie przez etap projektowy, w przypadku działających linii kolejowych czeka nas jeszcze kilka spotkań z przedstawicielami PKP PLK. Przed rozpoczęciem budowy warto pamiętać, że konieczne będzie przeszkolenie pracowników oraz udzielenie całemu zespołowi budowlanemu czasowych przepustek. Najczęściej konieczne też będzie opłacenie udziału inżyniera nadzoru ze strony PKP.

Na etapie budowy ponownie zapraszamy na teren budowy geodetę, który dokonuje tyczenia i inwentaryzacji powykonawczej. Brak przekazania geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej może doprowadzić do niepodpisania protokołu zejścia z budowy.

Justyna Kowalczyk – Specjalista ds. inwestycji telekomunikacyjnych