Dzisiejszy wpis – drugi z serii dotyczącej nowelizacji KPA, obejmuje zagadnienie tzw. milczącego załatwienia sprawy, uregulowanego w art. 122a-122g k.p.a. (rozdział 8A) stanowiącego alternatywę dla klasycznego modelu zakończenia postępowania administracyjnego decyzją.

Milczące załatwienie sprawy polega na wprowadzeniu rodzaju fikcji prawnej – milczenie organu tj. nie wydanie odpowiedniej decyzji po upływie ustawowego terminu na załatwienie sprawy, uznawane jest za pozytywne rozpatrzenie wniosku strony w sposób w całości uwzględniający jej żądanie.

Ogólny charakter regulacji k.p.a. w zakresie milczącego załatwienia sprawy

Powyższa instytucja ma charakter jedynie ramowy. Co to oznacza? Nie ma zastosowania do każdej sprawy, a jedynie gdy konkretny przepis prawa materialnego dopuszcza taką możliwość. Milczące załatwienie sprawy zostało wprowadzone m. in. w następujących aktach prawnych:

• w art. 38 ust. 3 ustawy o drogach publicznych, który pozwala na wyrażenie zgody przez zarządcę drogi na przebudowę lub remont obiektów budowlanych lub urządzeń niezwiązanych z gospodarką drogową lub obsługą ruchu w przypadku niezajęcia stanowiska przez zarządcę w terminie 14 dni od dnia wystąpienia z wnioskiem o taką zgodę;
• w art. 30 ust. 5 ustawy Prawo budowlane, gdzie milczące załatwienie sprawy zostało dopuszczone przy zgłoszeniu robót budowlanych;
• w art. 14o ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, gdzie w przypadku braku odpowiedzi na indywidualną interpretację podatkową uznaje się, że organ w pełni zaakceptował stanowisko wnioskodawcy;
• w art. 11 ust. 9 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, przy braku odpowiedzi w przypadku złożenia wniosku o interpretację prawną;
• w art. 144a z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne okazjonalnego przekazu informacji.

Ustawodawca kontroluje, w jakich sytuacjach powyższa konstrukcja będzie miała zastosowanie. Niewątpliwe, wprowadzenie milczącego załatwienia sprawy wpłynie na szybkość postępowania oraz na ograniczenie bezczynności organu i zmobilizuje organ do wydania stanowiska w sprawie, w terminie wymaganym prawem.

Termin

Nowelizacja wprowadziła ogólną zasadę, w której przyjmuje się, iż termin po którym można uznać, że doszło do milczącego załatwienia sprawy wynosi jeden miesiąc, o ile przepisy szczególne nie wprowadzają innych terminów. Milczące załatwienie sprawy następuje w dniu następującym po dniu, w którym upływa termin przewidziany do wydania decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie albo wniesienia sprzeciwu. Organ może również poinformować uczestnika postępowania o braku sprzeciwu. W tej sytuacji termin zostaje skrócony do dnia następującego po doręczeniu tego zawiadomienia.

Z drugiej strony, termin na załatwienie sprawy przez organ może zostać wydłużony. Może to wynikać m.in. z konieczności wezwania strony do uzupełnienia braków formalnych wniosku lub z konieczności zawieszenia postępowania. W tej sytuacji termin zostaje wstrzymany i nie dochodzi do milczącego załatwienia sprawy.

Zaświadczenie

Brak decyzji lub innych dokumentów potwierdzających załatwienie sprawy, może powodować problemy dowodowe. Często potrzebujemy dokumentu potwierdzającego nasze prawa. W związku z tym, zgodnie z art. 122f k.p.a., strona postępowania może wnieść do organu o wydanie zaświadczenia o milczącym załatwieniu sprawy. Wydawane jest ono w drodze postanowienia i w pełni zastępuje decyzję administracyjną. Należy jednak podkreślić, że zaświadczenie może być wydane później niż w rzeczywistości doszło do milczącego załatwienia sprawy.

Prawo do zaskarżenia milczącego załatwienia sprawy

Milczące załatwienie sprawy nie jest tożsame z decyzją, dlatego też nie przysługują od tej instytucji zwykłe środki zaskarżenia: odwołanie czy skarga do WSA. Ustawodawca dopuścił jednak możliwość weryfikacji poprawności załatwienia sprawy, poprzez zastosowanie nadzwyczajnych środków ochrony prawnej określonych w rozdziale 12 i 13 rozdziału II k.p.a. W związku z faktem, że środki te mogą być zastosowane jedynie do ostatecznych rozstrzygnięć, zgodnie z 122g k.p.a., wprowadzono postanowienie wskazujące, że ostateczność decyzji następuje z upływem 14 dni od dnia milczącego załatwienia sprawy.

Upraszczając, milczące załatwienie sprawy następuje dzień po upływie terminu na wniesienie sprzeciwu przez organ, natomiast załatwienie sprawy staje się zaskarżalne w nadzwyczajnych trybach, dopiero 14 dni później.

Podsumowanie

Milczące załatwienie sprawy, polegające na uznaniu, że organ pozytywnie rozstrzygnął sprawę, może być istotnym narzędziem przyśpieszającym postępowanie i mobilizującym organ do terminowego jej załatwienia. Ma zastosowanie głównie w przypadku postępowań nieskomplikowanych i tylko w sytuacjach przewidzianych prawem.

Autorką tekstu jest Aleksandra Hajduk, doktorantka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, w Katedrze Publicznego Prawa Gospodarczego. W Kancelarii itB Legal zajmuje się sprawami w zakresie prawa gospodarczego, prawa cywilnego oraz prawa zamówień publicznych.