Ostatnio na stronie Ministerstwa Cyfryzacji zostało opublikowane opracowanie dotyczące „ostatniej dużej nowelizacji Megaustawy”. Dokument nie dotyczy jednak zmian, które weszły w życie przy okazji wejścia w życie PKE ani tych, które są planowane. Został sporządzony ponad dwa lata temu – 12 października 2023 r. i dotyczy zmian, do których dawno zdążyliśmy się przyzwyczaić – weszły w życie w dniu 25 października 2025 r. Opracowanie jest dostępne tutaj.
Z informacji towarzyszącej publikacji wynika, że ma to być „praktyczny przewodnik po tym, jak działają przepisy i gdzie można jeszcze usprawnić obowiązujące procesy”, dedykowany przede wszystkim do samorządów, zarządców infrastruktury, administracji i przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że jest on już częściowo zdezaktualizowany – odnosi się np. do potrzeby wdrożenia EKŁE, co miało już miejsce.
Dokument jest dość szczegółowy – ma ponad 170 stron i 8 załączników. Dotyczy oceny wpływu rozwiązań wprowadzonych przez nowelizację Megaustawy, na sytuację społeczno-gospodarczą w oparciu m.in. o badania ankietowe (uzyskano 975 pełnych odpowiedzi), zawiera także rekomendacje. Respondentami byli przykładowo Prezes UKE oraz podmioty zrzeszające przedsiębiorców telekomunikacyjnych – Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji, Stowarzyszenie e-Południe czy Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej. Wprowadzone zmiany obejmowały nie tylko samą Megaustawę, ale także inne akty prawne – np. ustawę z dnia 28 września 1991 r. o lasach czy ustawę z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Z treści opracowania wynika, że wzięto pod uwagę nie tylko założenia związane z wprowadzaną regulacją, ale także kwestie związane z wojną w Ukrainie czy pandemią COVID-19 i związane z tym skutki (np. inflacja).
W dokumencie znajduje się szczegółowy opis zmian, jakie były wprowadzane ponad 6 lat temu – gdyby ktoś chciał sobie przypomnieć szczegółowo wszystkie z nich, może to uczynić przy okazji lektury opracowania. Przykładowo, polegały one na:
Wnioski znajdujące się w opracowaniu są dość optymistyczne – wynika z nich, że wdrożone zmiany prawne doprowadziły do usprawnienia procesu inwestycyjnego w Polsce, w tym przyspieszenia postępowań prowadzonych przed Prezesem UKE. Z uważnej lektury wynika jednak, że w wielu przypadkach wpływ na pozytywną ocenę miała liczba udzielonych odpowiedzi neutralnych, których umiarkowana wartość przeważyła za przyjęciem danej hipotezy. Ponadto dobra ocena działalności UKE w dużej mierze opiera się na informacji ze strony samego zainteresowanego. Może to potencjalnie osłabiać rzeczywistą wartość dokonanej oceny.
Jedną z ciekawszych części raportu jest ta dotycząca rekomendacji. Część z nich została już w międzyczasie wdrożona, inne – jak ta dotycząca wprowadzenia definicji instalacji radiotelekomunikacyjnej – są planowane w ramach projektowanej aktualnie kolejnej nowelizacji Megaustawy. Warto jednak zwrócić uwagę na inne zalecenia, które nie zostały wzięte pod uwagę. Jednym z nich jest dalsze uproszczenie procedury dostępu do słupów m.in. poprzez stworzenie dedykowanych aplikacji lub platform internetowych, które zawierałyby informacje o słupach i umożliwiałyby składanie wniosków za ich pośrednictwem. Zwrócono również uwagę na to, że wyeliminowanie możliwości zmiany decyzji zezwalających na zajęcie pasa drogowego wydanych przed dniem 25 października 2025 r., jest czynnikiem istotnie ograniczającym pozytywne oddziaływanie innych wprowadzonych zmian, dlatego warto powrócić do poprzedniego rozwiązania, które nie ograniczało tej kwestii. Przypominamy, że przed nowelizacją istniała regulacja zobowiązująca zarządców dróg do automatycznego obniżenia opłat za zajęcie pasa drogowego, która została usunięta. W kolejnych latach zablokowano również możliwość zmiany decyzji w zakresie wysokości opłat za zajęcie pasa drogowego na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 155), czemu sprzeciwia się m.in. obecny Rzecznik Praw Obywatelskich.
O tym, które zmiany rzeczywiście spowodowały skutki pozytywne dla przedsiębiorców, a jeśli tak – w jakim zakresie – może ocenić każdy z czytelników, porównując inwestycje, jakie prowadził na przestrzeni lat. Biorąc pod uwagę choćby czas, jaki jest potrzebny na uzyskanie decyzji dotyczącej dostępu do nieruchomości, budynków i słupów oraz inne problemy, jakie zgłaszacie do nas, wcale nie jest tak kolorowo, jak wydawałoby się na podstawie lektury opracowania. Wiele jeszcze zostało do zrobienia – potwierdza to choćby planowana kolejna nowelizacja Megaustawy, odnośnie do której pomagaliśmy KIKE przygotować stanowisko konsultacyjne. Mamy nadzieję, że opracowanie sprzed kilku lat pozwoli przekonać ustawodawcę do wprowadzenia dalszych, postulowanych przez branżę, pozytywnych zmian.
Patrycja Cegiełka-Ordon
radca prawny
