Tak jak informowaliśmy we wpisie o Nowelizacji Ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Prezydent RP końcem września podpisał przegłosowaną już w Sejmie i Senacie nowelizację ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Zmiany wejdą więc w życie najprawdopodobniej w kwietniu 2016 roku (6 miesięcy od publikacji tekstu ustawy w Dzienniku Ustaw, która jeszcze nie miała miejsca). Cykl wpisów o nowelizacji zaczynamy od przedstawienia nowego trybu eliminowania niedozwolonych klauzul umownych.

Jak jest obecnie

Aktualnie to Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (specjalny wydział Sądu Okręgowego w Warszawie) orzeka, czy dana klauzula powinna być wyeliminowana z obrotu i wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych. Powyższe wiąże się z wieloma niedogodnościami dla osoby, która chciałby doprowadzić do uznania za niedozwolone konkretnego postanowienia danego wzorca, co wynika przede wszystkim z konieczności sporządzenia i wniesienia pozwu wraz z uzasadnieniem. Sprawa prowadzona jest wedle przepisów postępowania cywilnego, co wymaga od powoda pewnej aktywności w procesie oraz znajomości przepisów prawa.

Procedura po nowelizacji

W wyniku zmian, kompetencję SOKiK w tym zakresie przejmie Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który będzie wydawał decyzje dotyczące klauzul niedozwolonych w trybie administracyjnym. Postępowanie będzie wszczynane z urzędu lub z inicjatywy konsumenta, rzecznika konsumenta, Rzecznika Finansowego lub organizacji konsumenckich, którzy uzyskają status zawiadamiającego. W praktyce, każdy będzie mógł złożyć stosowne zawiadomienie, wskazując przedsiębiorcę, któremu zarzucane jest stosowanie niedozwolonych postanowień wzorca umowy, opis stanu faktycznego będącego podstawą zawiadomienia, postanowienia wzorca umowy naruszającego zakaz, o którym mowa w dodanym art. 23a UOKK, uprawdopodobnienie naruszenia zakazu oraz dane identyfikujące.

Decyzja wydawana przez Prezesa UOKiK będzie wywoływała skutek wobec przedsiębiorcy, który stosuje dany wzorzec oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na podstawie wzorca wskazanego w decyzji.  Przedsiębiorcy będzie przysługiwało odwołanie od decyzji do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Skutki zmiany

Powyższe oznacza znaczne uproszczenie procedury ustalania czy dana klauzula jest niedozwolona, a tym samym z pewnością zwiększy się liczba tego typu spraw. W wyniku zaproponowanych zmian proces kontroli (przynajmniej w teorii) powinien przebiegać efektywniej i szybciej.  Prezes UOKiK będzie mógł w decyzji zobowiązać przedsiębiorcę do indywidualnego powiadomienia wszystkich konsumentów, których postanowienie dotyczyło, o tym, że dana klauzula już ich nie obowiązuje, a decyzji będzie można nadać rygor natychmiastowej wykonalności. Takie powiadomienie może wiązać się z dodatkowymi kosztami dla przedsiębiorcy, a w pewnych przypadkach może nawet umożliwić konsumentom odstąpienie (lub rozwiązanie) umowy.

Jednocześnie Prezes UOKiK zyska dodatkowe uprawnienia, z których będzie mógł korzystać podczas prowadzonego postępowania. Są to: możliwość wydania decyzji tymczasowej właściwie już na początku postępowania oraz możliwość przeprowadzenia “zakupu kontrolowanego” w celu zebrania materiału dowodowego. Te nowe możliwości omówimy na blogu w kolejnych wpisach.

Treść ustawy nowelizacyjnej możesz znaleźć tutaj.