Życie bez kredytu – utopia? Szczęście mają Ci, którzy nie doświadczyli konieczności zaciągnięcia kredytu czy pożyczki. „Nieszczęśnicy” natomiast wiedzą, że z punktu widzenia podmiotu udzielającego kredytu/pożyczki najistotniejsze są dwie rzeczy:
Nie jest tajemnicą, że wśród małych i średnich operatorów telekomunikacyjnych działających na rynku telekomunikacyjnym od wielu lat panuje przekonanie, że zrealizowanie punktu drugiego i zabezpieczenie pożyczek na infrastrukturze czy aktywach telekomunikacyjnych graniczy niemal z cudem. Niestety, w wielu przypadkach instytucje finansowe uznają, że infrastruktura telekomunikacyjna, znajdująca się pod ziemią nie ma większej wartości /bo czego nie widać, to tego nie ma/. Nie będziemy już powielać banałów, że banki interesują przede wszystkim nieruchomości (i ustanawiane na nich hipoteki) bo o tym wszyscy wiedzą. Każdy wie co to weksel, spotkał się zapewne z cesją, poręczeniem, ulubionymi przez notariuszy „3 kosami” (zobacz art. 777 k.p.c. :-). Nie wszyscy jednak wiedzą, co to jest zastaw, a jak dodając słowo „rejestrowy”, utworzymy z nich zwrot „zastaw rejestrowy”, to zaczyna nam się robić zbyt prawniczo i niezrozumiale.
Czym jest zastaw rejestrowy i co nim „zastawimy”?
Zastaw, w tym zastaw rejestrowy, to bardzo skuteczny i powszechny w obrocie gospodarczym sposób zabezpieczenia wierzytelności. Jego „odkrycie na nowo” dla telekomunikacji to efekt zwiększenia świadomości instytucji finansowych w zakresie istoty wartości firm telekomunikacyjnych.
Zastaw to ograniczone prawo rzeczowe, które służy zabezpieczeniu oznaczonej wierzytelności (np. pożyczki czy kredytu) na majątku ruchomym, czyli np. na infrastrukturze telekomunikacyjnej (nie ustanowimy go na nieruchomości). W przypadku braku możliwości spłaty, wierzyciel ma prawo do zaspokojenia swoich roszczeń z rzeczy, na których ustanowiono zastaw.
Najistotniejszą cechą zastawu rejestrowego jest możliwość pozostawienia przedmiotu zastawu (sieci telekomunikacyjnej, samochodu itp.) w rękach zastawcy (pożyczkobiorcy), który może z niej nadal korzystać. Taka konstrukcja pozwala na idealne wykorzystanie zastawu rejestrowego jako formy zabezpieczenia przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Zaciągając pożyczkę, dany ISP zabezpiecza jej spłatę infrastrukturą telekomunikacyjną (czy też innym majątkiem ruchomym), jednocześnie mogąc kontynuować bieżącą działalność.
Ustanowienie zastawu rejestrowego jest stosunkowo proste – wymaga zawarcia tzw. umowy zastawniczej oraz złożenia wniosku do właściwego sądu. Decydujący o powstaniu zastawu rejestrowego jest bowiem wpis do rejestru zastawów, prowadzonego przez właściwy sąd rejonowy.
Czy należy się go bać?
Odpowiedź na to pytanie jest jedna. Bać można się fiaska inwestycji czy utraty płynności finansowej i w konsekwencji spłaty kredytu/pożyczki, a nie zastawu czy innej formy zabezpieczenia (oczywiście wszystkim pożyczkobiorcom życzymy wyłącznie udanych inwestycji:-)).
Zaspokojenie wierzytelności zabezpieczonej zastawem rejestrowym następuje w drodze sądowego postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego (np. nakaz zapłaty, wyrok czy ugoda zawarta przed sądem, zaopatrzone przez sąd w klauzulę wykonalności). W praktyce oznacza to, że gdy przedsiębiorcy “powinie się” noga, zaspokojenie roszczeń banku (instytucji finansowej) odbywa się z udziałem organów egzekucyjnych i w oparciu o przepisy prawa, a nie wewnętrzne procedury windykacyjne banku.
Warto wspomnieć, że umowa o ustanowienie zastawu rejestrowego może przewidywać zaspokojenie się instytucji finansowej przez przejęcie na własność przedmiotu zastawu, sprzedaż przedmiotu zastawu w drodze przetargu publicznego przeprowadzonego przez notariusza lub komornika lub przez zaspokojenie z dochodów przedsiębiorstwa przejętego w zarząd.
Zastaw jako zabezpieczenie pożyczki szerokopasmowej
Apele branży telekomunikacyjnej o to, by szerzej wykorzystywać taką formę zabezpieczenia (jako naszym zdaniem najbardziej chyba adekwatną do majątku małych i średnich ISP) zdaje się, że coraz częściej są wysłuchiwane. O ile w tradycyjnych, komercyjnych kredytach nie jest jeszcze tak „różowo” jak mogłoby być, o tyle w przypadku znanej już w środowisku pożyczce szerokopasmowej, której Menadżerem Funduszy Funduszy (tak, wiem, brzmi także tajemniczo :-)) jest Bank Gospodarstwa Krajowego, zastaw wymieniany jest lub stosowany jako jedna z głównych form zabezpieczeń.
Alior Bank S.A. (pośrednik finansowy) przewiduje możliwość ustanowienia zabezpieczenia pożyczki szerokopasmowej w postaci zastawu na infrastrukturze, cesji na przychodach, zastawu na wierzytelnościach. Bank podkreśla, że zabezpieczeniem pożyczki mogą być również aktywa przedsiębiorstwa telekomunikacyjnego, które zostały nabyte dzięki dotacji unijnej, i które mogą być przedmiotem zabezpieczenia spłaty po upływie trwałości projektu, tj. po upływie 3 lat od zakończenia projektu w przypadku mikro, małych i średnich przedsiębiorstw oraz po upływie 5 lat w przypadku dużych firm.
Z kolei TISE S.A. (także pośrednik finansowy) jak się wydaje podszedł do zabezpieczenia jeszcze bardziej elastycznie i akceptuje: weksel własny in blanco, poręczenie wekslowe osób fizycznych lub prawnych, przewłaszczenie na zabezpieczenie środków trwałych wraz z cesją praw z polisy ubezpieczeniowej, oczywiście hipoteka na nieruchomości (a jakże :-)) wraz z cesją praw z polisy ubezpieczeniowej, cesja z umów, kontraktów. Zgodnie z informacją udostępnioną na stronie www, TISE S.A. nie ogranicza możliwych form zabezpieczenia. Oznacza to, że pożyczkobiorca może zaproponować dowolną formę (lub kilka form) zabezpieczenia. Oczywiście ostateczna akceptacja zabezpieczenia należy do TISE S.A., natomiast rozwiązanie to pozwala na wykorzystanie również niestandardowych form zabezpieczenia. Z doniesień od naszych czytelników wiemy, że w pełni akceptowalny i stosowany jest także zastaw czy zastaw rejestrowy na infrastrukturze telekomunikacyjnej.
