PKE wprowadzi kompleksowe zmiany w bardzo wielu aspektach związanych ze świadczeniem usług telekomunikacyjnych. Zmiany nie ominęły także zasad związanych z okresem obowiązywania umowy. Zupełną nowością będzie natomiast uregulowanie kwestii związanych z automatycznym przedłużaniem umów. Mimo że takie rozwiązanie było dość szeroko stosowane w praktyce, do tej pory przepisy PT nie odnosiły się do tej problematyki.
Maksymalny czas trwania umowy zawieranej z abonentem-konsumentem
Warto zwrócić uwagę, że już na gruncie dotychczasowych przepisów, kwestia ta nie była zupełnie dowolna. PT przewiduje, że pierwsza umowa zawierana z konsumentem na czas określony nie może być dłuższa niż 24 miesiące. Kolejne umowy mogą być natomiast zawierane na dłuższy okres, np. 36 miesięcy.
PKE wprowadza zmianę w tym zakresie – od dnia 21 grudnia 2020 roku, każda umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawierana z konsumentem nie będzie mogła być zawarta na okres dłuższy niż 24 miesiące. Tym samym, zawarcie z konsumentem umowy na czas określony 36 miesięcy będzie niedopuszczalne. Przepis ten stanowi implementację art. 105 ust. 1 EKŁE.
Obowiązek umożliwienia abonentowi zawarcia umowy na czas określony 12 miesięcy
Zgodnie z aktualnie dostępnym projektem PKE, utrzymany zostanie obowiązek zapewnienia użytkownikowi końcowemu możliwości zawarcia umowy na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy. Co istotne, ten obowiązek dotyczy wszystkich abonentów bez wyjątku – nie tylko konsumentów.
Automatyczne przedłużanie umów zawieranych z konsumentem
W praktyce dostawcy usług często wprowadzali w swoich umowach rozwiązanie, zgodnie z którym w przypadku braku złożenia przez abonenta w określonym terminie – najczęściej do 30 dni przed zakończeniem okresu obowiązywania umowy – umowa ta ulegała automatycznemu przedłużeniu na kolejny czas określony bądź na czas nieokreślony.
Przepisy PT nie odnosiły się do tej kwestii. Mimo to Prezes UOKiK często podkreślał, że przedłużenie umowy zawartej z konsumentem powinno być z nim uzgodnione – dostawca usług powinien zapewnić konsumentowi podjęcie świadomej decyzji do co przedłużenia umowy na kolejny czas określony – w szczególności powinien informować go o upływającym terminie na złożenie takiego oświadczenia oraz przedstawić mu nową ofertę. Tego rodzaju klauzule, w ocenie Prezesa UKE, powinny być kształtowane na zasadzie tzw. opcji opt-in – na podstawie oświadczenia złożonego przez abonenta. Prezes UKE sprzeciwiał się również nakładaniu na abonentów jakichkolwiek opłat związanych z rozwiązaniem „przedłużonej” umowy, np. związanym z udzieleniem kolejnych ulg.
PKE zmieni ten stan rzeczy nie tylko ze względu na postulaty Prezesa UOKiK ale także ze względu na obowiązki związane z implementacją EKŁE.
Po pierwsze, nowa regulacja wprowadzi zasady dotyczące automatycznego rozwiązywania umów. I tak, w przypadku wprowadzenia do umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych klauzuli, zgodnie z którym ulegnie ona automatycznemu przedłużeniu po okresie jej obowiązywania – abonent będzie miał prawo wypowiedzieć taką „przedłużoną umowę” w każdym czasie – z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia (wskazanie dłuższego terminu wypowiedzenia nie będzie możliwe).
Jedyne opłaty, jakie będą mogły obciążać abonenta w okresie wypowiedzenia, to opłaty za świadczenie usług telekomunikacyjnych objętych tą umową. Zastrzeżenie to ma chronić abonenta przed obciążaniem go karą umowną lub opłatami za uruchomienie dodatkowych usług, a także przed wyłączeniem usług, które miał zagwarantowane w dotychczasowej umowie.
Co więcej, dostawca usług będzie musiał poinformować abonenta w terminie nie późniejszym niż 30 dni przed upływem okresu na jaki umowa została zawarta, o automatycznym przedłużeniu umowy, sposobach jej rozwiązania, a także najkorzystniejszych oferowanych przez siebie pakietach taryfowych.
Powiadomienie to będzie musiało nastąpić na trwałym nośniku oraz odbywać się w sposób jasny i zrozumiały dla abonenta. Ma to umożliwić abonentowi podjęcie świadomej decyzji, dotyczącej dalszego związania go umową. Co więcej, w sytuacji, w której umowa uległa automatycznemu przedłużeniu, dostawca usług będzie miał obowiązek informować abonenta co najmniej raz w roku o najkorzystniejszych oferowanych przez siebie pakietach. Tym samym regulacja nakłada na dostawcę usług dwa nowe obowiązki o charakterze informacyjnym.
Na koniec kilka słów krytyki o przepisach przejściowych.
Aktualna wersja PKE, a właściwie ustawa wdrożeniowa przewiduje, że z dniem wejścia w życie nowych przepisów (21.12) automatycznemu skróceniu ulegną umowy zawarte na okres dłuższy niż 24 miesiące. Naszym zdaniem (co z resztą wyraziliśmy stanowczo reprezentując KIKE w konsultacjach) taki pomysł jest niedopuszczalną ingerencją w już zawarte umowy. Innymi słowy, ustawa nie może automatycznie skracać umów bo nie leży to ani w interesie przedsiębiorców, którzy kalkulowali oferty w oparciu o brzmienie obecnie obowiązujących przepisów, ani w interesie tych konsumentów, którzy zawierając umowy na dłuższe okresy, chcieli mieć pewność, że usługi będą im świadczone na uzgodnionych warunkach przez określony czas. Nie można zakładać (jak to uczynił projektodawca), że każdy konsument, który obecnie pozostaje związany umową zawarta na więcej niż 24 miesiące czuje się “niewolnikiem” swojego dostawcy usług. O finalnym brzmieniu przepisów w tej materii poinformujemy po opublikowaniu kolejnej wersji przepisów.
