27 grudnia 2017 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał ciekawy i korzystny dla branży telko wyrok na gruncie art. 33 Ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Megaustawa).

Istotą tego wyroku jest stwierdzenie, że nie ma przeszkód by starosta wydał decyzję wywłaszczeniową gdy cel publiczny został już zrealizowany, tzn. sieć telekomunikacyjna została już zbudowana. Taka decyzja w praktyce sprowadza się do zalegalizowania sieci tranzytowej w sytuacji, w której jej właściciel nie posiada zgody właściciela gruntu na korzystanie.

Zdaniem organów, do chwili wydania omawianego orzeczenia NSA, przepisy Megaustawy nie pozwalały na wydanie decyzji wywłaszczeniowej, gdy cel publiczny polegający na budowie sieci telekomunikacyjnej został już zrealizowany.

W sprawie, która skończyła się w NSA korzystnym orzeczeniem, przedsiębiorca telekomunikacyjny wniósł do starosty o wydanie decyzji ograniczającej korzystanie z nieruchomości jednego z nadleśnictw. Ograniczenie korzystania z nieruchomości miało polegać na obowiązku znoszenia przez nadleśnictwo faktu istnienia elementów sieci telekomunikacyjnej (konkretnie przyłączy) oraz umożliwienia przedsiębiorcy eksploatacji i konserwacji sieci w przyszłości. Konieczność zwrócenia się do starosty z wnioskiem o wydanie decyzji wynikła z faktu, że umowa dzierżawy, na podstawie której wybudowano sieć wygasła, a nowa nie została zawarta. Nadleśnictwo odmówiło zawarcia umowy dzierżawy, która umożliwiałaby dalsze korzystanie z nieruchomości i eksplatację sieci oraz uznało, że przedsiębiorca może zalegalizować przyłącza w drodze sądowej, ustanawiając służebność przesyłu.

Istotą zaistniałego sporu ze starostą było to, czy organ ten może zalegalizować sieć, gdy ta już istnieje, ale jej właściciel z jakichś przyczyn utracił tytuł prawny do korzystania z nieruchomości (np. tak jak w omawianym przypadku- umowa dzierżawy wygasła). Do tej pory dominował pogląd, że art. 33 Megaustawy, z uwagi na fakt, iż odsyła do przepisów wywłaszczeniowych z ustawy o gospodarce nieruchomościami może mieć zastosowanie tylko do przyszłych, niezrealizowanych jeszcze inwestycji celu publicznego. Innymi słowy, można było na ich podstawie uzyskać decyzję zezwalająca na budowę sieci w przyszłości, ale nie można było takiej sieci zalegalizować, nawet jak ta pełniła już cel publiczny (dostarczanie telekomunikacji).

Naczelny Sąd Administracyjny przesądził, iż nie ma przeszkód by na podstawie art. 33 Megaustawy legalizować sieci istniejące, w przypadkach utraty tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości. Sąd wyjaśnił, że art. 33 Megausatwy nie reguluje jedynie sposobu ograniczenia korzystania z nieruchomości do etapu poprzedzającego inwestycję, ale wyraźnie reguluje fazę powykonawczą (prawo do eksploatacji i konserwacji). Możliwości legalizowania sieci nie wyłącza również stosowanie odpowiednio przepisów wywłaszczeniowych (dociekliwym wyjaśniam, że klasyczne wywłaszczenie nieruchomości na cel publiczny dotyczy wyłącznie przyszłych inwestycji).

Przypominam jeszcze na koniec, że art. 33 Megausatwy dotyczy budowania i eksploatacji sieci tranzytowych, niesłużących zapewnieniu telekomunikacji na nieruchomościach, przez które przebiegają.

Możliwość legalizacji sieci znajdujących się w budynkach i służących świadczeniu usług telekomunikacyjnych ich mieszkańcom wynika wprost z art. 30 Megaustawy. Decyzje w sprawie legalizacji sieci budynkowych wydaje Prezes UKE na wniosek przedsiębiorcy, po przeprowadzeniu postępowania negocjacyjnego z właścicielem/zarządcą budynku.

Wszystkich tych, którzy mają problemy w postępowaniach przed starostą zachęcam do korzystania z omówionego orzeczenia NSA (sygnatura I OSK 966/17). Tych, którzy mają na sumieniu bezumowne korzystanie z nieruchomości zarówno gruntowych jak i zabudowanych zachęcam do legalizowania swojej infrastruktury w trybie negocjacji z ich właścicielami jak i w procedurze administracyjnej przed starostami i Prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Warto wspomnieć, że posiadanie tytułów prawnych do korzystania z nieruchomości zwiększa wartość sieci (przedsiębiorstwa) np. przy jej wycenie przed sprzedażą.

PS. Za udostępnienie orzeczenia oraz informacji o jego wydaniu dziękuję Pani Agnieszce Budner, prowadzącej działalność pod firmą Feromedia.