Ponaglenie zamiast zażalenia na bezczynność organu administracyjnego – nowelizacja postępowania administracyjnego.
Milczące załatwienie sprawy – nowości w postępowaniu administracyjnym
6 lipca, 2017
Kary Prezesa UKE za niewypełnianie obowiązku informacyjnego o posiadanej infrastrukturze (SIIS)
20 lipca, 2017

Kolejny, trzeci już wpis z serii dotyczącej nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego obejmuje zagadnienie tzw. instytucji ponaglenia, uregulowanej w art. 37 k.p.a. i określającej prawa strony, w sytuacji gdy organ nie podejmuje czynności lub działa przewlekle. Uprawniony, w przypadku niezałatwienia sprawy w racjonalnym terminie, będzie mógł skutecznie wpłynąć na działanie organu.

Instytucja ta istniała również przed wejściem nowelizacji w postaci zażalenia na bezczynność organu. Nowe przepisy wprowadziły zmianę środka zaskarżenia i szczegółowo uregulowały zasady prawa wniesienia ponaglenia, co powinno doprowadzić do lepszej efektywności w prowadzeniu postępowania.  Poniżej przedstawiam najistotniejsze zagadnienia.

Dlaczego zmiany?

Dotychczasowa regulacja – zażalenie na bezczynność organu, w wielu przypadkach nie spełniała swoich funkcji. Brak definicji, właściwie uniemożliwiał jej zastosowanie w przypadku przewlekłości postępowania. W uzasadnieniu projektu nowelizacji zwrócono uwagę na fakt, iż dotychczasowe przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego nie pozwalają na skarżenie przewlekłości postępowania, co w efekcie powoduje, że organy administracji publicznej dość często prowadzą postępowanie w sposób nieefektywny, wykonując szereg czynności w dużym odstępie czasu, bądź wykonując czynności pozorne, co powoduje, że formalnie nie są bezczynne.

Co więc zmieniono w celu poprawienia sytuacji?

Nowa regulacja, w pierwszej kolejności definiuje pojęcie bezczynności i przewlekłości:

Bezczynność – nie załatwiono sprawy w terminie określonym w art. 35 k.p.a. lub przepisach szczególnych ani w terminie wskazanym zgodnie z art. 36 § 1 k.p.a.

Przewlekłość – postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy

Dzięki pojawieniu się tych definicji, możliwe jest zweryfikowanie czy dane działanie spełnia przesłanki określone w art. 37 k.p.a. i w konsekwencji, czy strona może zaskarżyć działanie lub zaniechanie organu.

W miejsce dotychczasowego prawa do złożenia zażalenia wprowadzono instytucję ponaglenia.  Wnosi się ją, co do zasady, do organu wyższego rzędu (o ile taki jest), za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie.

Samo ponaglenie musi posiadać uzasadnienie. Celem wprowadzenia takiego obowiązku, było ograniczenie nadużywania tego środka przez strony. W rzeczywistości jednak wydaje się, że nie wpłynie to na ograniczenie ilości wnoszonych ponagleń.

Czas postępowania

Ponaglenie powinno zostać rozpatrzone zdecydowanie szybciej niż dotychczasowe zażalenie. Wynika to z faktu, że organ powinien przekazać pismo strony oraz potrzebne akta w terminie 7 dni od ich otrzymania do organu rozpatrującego środek zaskarżenia, a organ wyższego rzędu ma kolejne 7 dni na rozpatrzenie ponaglenia. Przy uwzględnieniu czasu na przesłanie dokumentów, wydaje się, że ponaglenie powinno zostać rozpatrzone w terminie około trzech tygodni. Jest to zdecydowanie szybsze rozwiązanie, w porównaniu do poprzedniego stanu prawnego, gdzie postępowanie mające na celu zaskarżenie bezczynności organu trwało zwykle kilka miesięcy. Dodatkowo, w art. 53 § 2b ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, wskazano, że prawo do wniesienia skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść w każdym czasie po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu. Przed nowelizacją, termin na wniesienie skargi na bezczynność wynosił 60 dni od dnia wezwania organu do zaprzestania naruszeń. W praktyce czekano więc ok. 50 dni licząc na ewentualne rozstrzygnięcie organu. Obecnie, wprowadzając do k.p.a. ścisłe terminy na rozpatrzenie ponaglenia, już po około trzech tygodniach bezczynności, uzasadnione będzie wniesienie skargi do WSA.

Wydaje się więc, że wprowadzone zmiany będą efektywne i znacznie przyśpieszą postępowanie.

Rozpatrzenie ponaglenia

Organ rozpatrujący ponaglenie wydaje postanowienie, w którym może stwierdzić, że organ prowadzący sprawę dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania i zobowiązać do załatwienia sprawy w dodatkowym wyznaczonym terminie oraz zarządzić wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych powstałej bezczynności lub przewlekłości. Ponadto, w przypadku stwierdzenia bezczynności lub przewlekłości, będzie zobowiązany do stwierdzenia czy doszło do rażącego naruszenia prawa. Może też z urzędu wydłużyć termin na załatwienie sprawy ze względu na szczególne okoliczności i zawiłość sprawy.

Odpowiedzialność urzędnika

Nowelizacją KPA została rozszerzona odpowiedzialność pracownika nie tylko za bezczynność, lecz także za przewlekłe prowadzenie postępowania. W art. 38 k.p.a. wskazano, że pracownik podlega odpowiedzialności, jeżeli prowadził postępowanie dłużej, niż było to niezbędne do załatwienia sprawy. Możliwe, że wprowadzona zmiana zmobilizuje urzędników do sprawnego załatwiania spraw.

Podsumowanie

Wprowadzona nowelizacją instytucja ponaglenia, zastępująca zażalenie na bezczynność organu, może w znacznej mierze ułatwić stronie reagowanie w przypadku, gdy organ jest bezczynny lub przewlekle prowadzi postępowanie. Zmiany wydają się być logiczne i spójne, więc miejmy nadzieję, że w konsekwencji możliwe będzie skuteczne motywowanie organu do sprawnego załatwiania spraw.

 

 

 

 

 

 

 

Autorką tekstu jest Aleksandra Hajduk, doktorantka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, w Katedrze Publicznego Prawa Gospodarczego. W Kancelarii itB Legal zajmuje się sprawami w zakresie prawa gospodarczego, prawa cywilnego oraz prawa zamówień publicznych.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*